اندیشه سیاسی علامه طباطبایی (2)

سلام‌کردنی که فرد ضعیف مقابل انسان قوی‌تر کرنش می‌کند، ناشی از استبداد است.

محسن آرمین یکی از سخنرانان همایش کیش مهر ؛درباره تأثیرات اجتماعی تفسیر المیزان سخن گفت.

او با اشاره به اینکه علامه طباطبایی در جامعه ما به‌عنوان یک مفسر بزرگ شناخته شده است، سخنش را این‌طور آغاز کرد: بنابر تخصص خودم درباره سابقه اندیشه تفسیری و جایگاه تفسیر المیزان در جایگاه تفسیر معاصر، نکاتی را عرض کنم، اینکه قرآن به عقیده مسلمانان وحی الهی است ولی تفسیر قرآن فهم بشری از کتاب خداست

بررسی اندیشه علامه طباطبایی(1)

فیلسوف استبداد ستیز

اگر کسی فکر کند هیچ‌گونه زمینه‌ای برای سوءاستفاده از پیام انبیا وجود ندارد نه‌تنها واقعیت‌های تاریخی را نپذیرفته بلکه با خود قرآن مواجهه صریحی نداشته است.

سروش محلاتی در همایش کیش مهردر مقام سخنران ضمن بیان اینکه علامه طباطبایی از شاگردان آیت‌الله نایینی بوده به مرور آرای مرحوم نایینی در باب مشروطه پرداخت و سپس گفت: آثار علامه نشان می‌دهد که علامه، تاریخ اسلام و مسیحیت را به‌خوبی مطالعه کرده است. نکته‌ای که ذهن علامه را درگیر کرده بوده این است که او مفسر قرآن است و در آیات قرآن موارد متعددی هست که به‌گونه‌ای این مفسر را با مسئله استبداد درگیر می‌کند.

کارنامه رضا شاه (بخش اول )

 

کارنامه رضاشاه در نظر زیبا کلام

(در میزگرد صادق زیباکلام و عباس سلیمی‌نمین) قسمت اول

من به ایران نوین و امروزی او نمره می‌دهم، ولی درباره توسعه سیاسی و بازشدن فضای سیاسی به او نمره منفی می‌دهم و ردش می‌کنم.

روزنامه شرق

چهارم مردادماه، سالروز مرگ «رضا پهلوی» است؛ کسی که دامنه نام‌هایش از رضاخان میرپنج تا رضا قلدر و توصیف صفاتش از پدر مدرنیزاسیون تا دیکتاتور چکمه‌پوش و وابسته موسع است. دراین‌بین یکی از موارد همیشگی نزاع بین اهالی تاریخ و سیاست، چگونگی برآمدن و برمسندنشستن اوست. صادق زیباکلام و عباس سلیمی‌نمین، دو کارشناس حوزه تاریخ سیاسی، با دو دیدگاه متضاد، در میزگرد «شرق» به بیان دلایل خود برای روایت‌هایشان از روی‌کارآمدن سرسلسله پهلوی پرداختند. (ما در اینجا فقط به بیان نظر زیبا کلام می پردازیم )

کارنامه رضاشاه (بخش دوم)

 

     کارنامه رضاشاه درنظر زیبا کلام                (در میزگرد صادق زیباکلام و عباس سلیمی‌نمین)

 فرماندهان انگلیسی به قزاق‌ها گفتند خودتان حرکت کنید بروید پایتخت را بگیرید و یک حکومت منضبط و مقتدر تشکیل دهید. این آخرین شانس شماست؛ درعین‌حال ما هم داریم قوای خود را از ایران بیرون می‌بریم و نیرویی که بتواند جلوی میرزاکوچک‌خان یا بلشویک‌ها را بگیرد وجود ندارد، مگر اینکه خود شما این نیرو را ایجاد کنید.

س: شما بخشی از کارهای رضاشاه را ابتکار اطرافیان او مثل فروغی و... نمی‌دانید؟  

زیباکلام: بله، اینها جزئیاتش می‌شود.

 اما همه اینها را ذیل خدمات او طبقه‌بندی می‌کنید.

زیباکلام: بگذارید راحت‌تان کنم، بخش عمده‌ای که قلاب گرفتند برای رضاشاه به‌خصوص از سال ١٣٠٤ و ایشان بالا رفت، ١٦سال بعد وقتی سراغشان را می‌گرفتی، مثلا سراغ فروغی را می‌گرفتی می‌گفتند، هیس، خانه‌نشین شده است!

اندیشه سیاسی بازرگان

حکومت در اندیشه سیاسی بازرگان:

مقدمه:در آثار سیاسی بازرگان دونظر در خصوص حکومت مطرح است ؛1-دموکراسی مبتنی بر دین 2-دموکراسی مبتنی بر قانون

این دو نوع حکومت علاوه بر ناشی شدن از مفروضات ذهنی او متأثر از تحولات سیاسی واجتماعی دوران خویش نیز می باشد .

در دوران مبارزه وسالهای اول انقلاب 58-60 به دموکراسی دینی نظر داشت ،اما در اوایل انقلاب سالهای 55-57 وبعد از سال 1360 به دموکراسی مبتنی بر قانون تأکید دارد

البته این دو شیوه حکومت اشتراکات زیادی دارند .

بازرگان به روایت مطهری ؛

٣٠دی‌ماه، بیستمین‌سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان بود. نماینده این روزهای مردم در مجلس، به‌دور از چالش‌ها و از جایگاه فرزند استاد شهید مطهری، بازرگان را روشنفکری دینی می‌داند که اسلام را تعبدا می‌پذیرد و برای فهم بهتر دانشگاهیان، اسلام پذیرفته‌شده را مستند به شواهد علمی می‌کند، نه‌اینکه پذیرش احکام‌اسلامی را منوط‌به اثبات آنها از طریق علوم تجربی بداند.

هرچند علی‌مطهری معتقد است که روش اثباتی بازرگان ناقص بوده و روش صحیح فهم دین روش فلسفی مورد استفاده شهید مطهری است، اما مهم‌تر از این تفاوت‌های اندیشه‌ای، علی‌ مطهری به ‌دلایلی اشاره می‌کند که موجب نزدیکی پدرش و بازرگان به یکدیگر می‌شده. علی مطهری می‌گوید بازرگان و نهضت آزادی باید همچنان در داخل قطار انقلاب حفظ می‌شدند و فقط نمی‌شد مناصب حساس و کلیدی را به آنها سپرد. او می‌گوید پدرش نیز چنین رویکردی داشته و نظر پدرش با دیگر انقلابیون نسبت به بازرگان متفاوت بوده است.

اندیشه وعمل سیاسی شیخ بهایی

 زندگی:

بهاءالدین محمد عاملی( 953-1030ق) معروف به شیخ بهایی در سال 966ق به همراه پدرش به ایران مهاجرت کرد ،پدر ایشان شیخ حسین عبدالصمد در دستگاه شاه طهماسب مقام شیخ الاسلامی را داشتند به همین خاطر شیخ بهایی از همان ابتدا با مسائل سیاسی آشنا شدند ،وخودشان هم در عهد شاه عباس اول به مقام شیخ الاسلامی اصفهان رسیدند.

اندیشه وعمل سیاسی محقق اردبیلی

احمدبن محمد اردبیلی (متوفای 993ق)مشهور به مقدس اردبیلی ومحقق اردبیلی ،سرسلسله فقهای ایرانی است .از وی آثار متعددی بر جای مانده که مهمترین آنها مجمع الفائده  والبرهان است.

از نظر سیاسی وی از حاکمان صفوی پرهیز داشت البته این پرهیز به معنای مقابله با سلاطین صفوی نبود

گزیده ای ازاندیشه وعمل سیاسی محقق کرکی

نورالدین علی بن حسین عبدالعلی کرکی مشهور به محقق ثانی وخاتم المجتهدین در(870-940 ق)جبل عامل به دنیا آمد،

وی در مدارس جبل عامل تحت تأثیر مکتب فکری شهید اول مبتنی بر شیوه اصولی واجتهادی وتأکید بر اختیارات فقیه تحصیل کرد ودرسال 909به نجف رفته  واز مجتهدان بزرگ روزگار  محسوب می شد.

اندیشه سیاسی میرداماد

میر محمد باقر شمس الدین محمد حسینی استر آبادی مشهور به میر داماد دختر زادۀ محقق کرکی مؤسس حکت یمانی ومتخلص به اشراق ،از مقربان شاه عباس صفوی بود،ودرسال 1042ق در سفری که به همراه شاه صفوی به قصد زیارت عتبات رفته بود در میانه راه کربلا ونجف چشم از جهان فرو بست