عقلانیت مضمون تقریباً اصلی آثار وبر بود که مفهومی چندپهلو به نظر می‌رسد
ماکس وبر را در کنار کارل مارکس و امیل دورکیم سه معمار اصلی علوم اجتماعی می‌دانند. اندیشه‌های وبر درباره عقلانیت در مرکز کار جامعه‌شناختی و نیز در مرکز چشم‌انداز اخلاقی او قرار دارند. مفهوم «عقلانیت» دلمشغولی محوری کار وبر بود. در نظر او عقلانیت همراه با دو فرآیند آن وجه مشخصه مدرنیته‌اند:
«رفع درد و رنج ملتی دیگر و تأمین نیازهای آنان در طبقه نیازهای فردی و اجتماعی، وقتی مجاز شمرده میشود که نیازهای مردم کشور خودمان در همان طبقه قبلا تأمین شده باشد».
سخنرانی «مصطفی ملکیان» در دانشگاه
زنجان:
محمد معینی؛<< مصطفی ملکیان»
می‌گوید: آنچه باعث شده در این دو سال وارد بحث «ناسیونالیسم» شود، مقابله با تلاش
برخی برای ترویج و گرم‌کردن تنور «کسب منافع ملی به هر قیمتی» به‌عنوان مفهومی از
ناسیونالیسم بوده است.
او که شامگاه سه‌شنبه (دهم اسفند) به
دعوت انجمن اسلامی دانشجویی دانشگاه زنجان، در این دانشگاه با عنوان «ناسیونالیسم؛
راه یا بیراهه؟» سخن می‌گفت، اظهار کرد: «من در دو سال گذشته، درباره ناسیونالیسم،
هم سخنرانی و مصاحبه کرده‌ام، هم در مناظره و میزگرد حضور داشته‌ام و اینک نه حرف
تازه‌ای دارم و نه از آنچه قبلا گفته‌ام، عدول کرده‌ام؛
ابراهیم توفیق در کنفرانس «جامعه‌شناسی تاریخی ایران: بررسی و نقد آثار همایون کاتوزیان>>
گروه اندیشه: در سال ١٣٣٩ همایون کاتوزیان از اعضای شاخص «جامعه سوسیالیست‌های ایرانی» بود؛ اولین سازمان سیاسی بعد از کودتا که اعضای باقی‌مانده نیروی سوم به رهبری خلیل ملکی در خارج از کشور تشکیل داده بودند. آن زمان کاتوزیان در انگلستان دانشجو بود و به همراه برخی دیگر از جامعه سوسیالیست‌ها مثل حمید عنایت، از اعضای اولیه و مؤسس «کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی» بود که البته خیلی زود از آن جدا شدند، چراکه «از روند رادیکالیزه‌شدن کنفدراسیون و تبدیل آن به یک تشکل دانشجویی سیاسی گلایه داشتند» این گرایش «اصلاح‌طلبانه» که خود را در حمایت نیروی سوم و خلیل ملکی از برنامه «انقلاب سفید» هم نشان داد تا امروز همراه کاتوزیان باقی مانده و او را به پرارجاع‌ترین نظریه‌پرداز در بین اصلاح‌طلبان امروزی تبدیل کرده است.
نظریه عدالت رالز به‌طور خلاصه معتقد است منابع طبیعی محدودند و انسان‌ها با توجه به ویژگی‌های خود یعنی خودپسندی و حسادت بر سر تقسیم و بهره‌مندی از این منابع با هم درگیر خواهند شد. برای حل این مشکلات باید به اصول عدالت در وضع اولیه متوسل شد
نظریه عدالت رالز یکی از مشهورترین
نظریات فلسفه سیاسی قرن بیستم است. این نظریه با کتابی به همین نام در سال ١٩٧١ بر
سر زبان‌ها افتاد. رالز در این کتاب می‌کوشد با به‌کارگیری اشکال گوناگون قرارداد
اجتماعی معضل عدالت توزیعی (توزیع عادلانه مواهب در یک جامعه) را
حل و رفع کند. نظریه منتج از این کتاب به طرح «عدالت به‌مثابه انصاف» مشهور است و
به دو اصل عدالت می‌انجامد: اصل آزادی و اصل تفاوت.
هدف رالز در کتاب «نظریه‌ای در باب
عدالت» نوعی آشتی بین آزادی و برابری است، یعنی رسیدن به ساختار یک جامعه نظم‌یافته.
من فکر می‌کنم الان کسانی در کشور هستند که با ادعای خیرخواهی، دارند اصل ولایت را تضعیف می‌کنند که می‌گویند، هر چه رهبری گفتند، باید همان بشود. نظرات رهبری که از نظرات شخص پیامبر(ص) بالاتر نیست. وقتی نظرات پیامبر(ص) قابل نقد است، نظرات رهبری هم قابل نقد است. اصلا خودشان بارها اعلام کرده‌‌اند که نظراتم را نقد کنید
جماران،
امین کریم‌الدینی: نخستین نشست صحیفه‌خوانی با آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، کارکرد
یکی از نادیده‌گرفته‌شده‌ترین مفاهیم فقه سیاسی امام خمینی(ره) را در دستگاه فقهی-
فکری او تحلیل می‌کند.
مفهوم «عرف» به اندازه‌ای
در ادبیات فقه سیاسی امام خمینی(ره) به حاشیه رفته است که تلویحا می‌توان آن را
مفهومی سانسور‌شده دانست. این در حالی است که بی‌تردید بدون فهم این مفهوم، فهم
ماهیت واقعی نظام جمهوری اسلامی از منظر امام خمینی(ره) امکان‌پذیر نیست و از این
منظر، دیدگاه‌های آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی یکی از مهم‌ترین منابع برای فهم زمینه
عملی و نظری طرح دیدگاه‌های امام خمینی(ره) برای پژوهشگران خواهد بود.
اندکی پس از تأسیس و آغاز به کار مجلس
شورای اسلامی، هاشمی‌رفسنجانی در نامه‌ای از حضرت امام خمینی(ره)، به عنوان«ولی
فقیه»، می‌خواهد برخی از مصوبات مجلس را «تنفیذ» کند که گرچه به دلیل حفظ مصالح و
دفع مفاسدی با‌وجود مغایرت با احکام اولیه شرعی به تصویب نمایندگان مجلس رسیده
بودند؛ اما امکان تبدیل این مصوبات به قانون، به دلیل مخالفت فقهای شورای نگهبان، وجود
نداشت و از این منظر رئیس وقت مجلس تنها راه‌حل را مراجعه به ولی فقیه می‌دانست
وقتی از او(ماندلا) می‌خواهند رئیس‌جمهور شود می‌گوید آمادگی ندارم، اما وقتی خرد جمعی او را مجبور می‌کند، قبول می‌کند که فقط یک‌بار رئیس‌جمهور باشد که دیدیم در اوج محبوبیت هم از قدرت کناره‌گیری کرد
روز سه‌شنبه، بنیاد باران یکصدوسومین نشست ماهانه خود را با موضوع «نلسون ماندلا، سودای گذشت و بردباری» در مرکز دایره‌المعارف اسلامی برگزار کرد. احمد موثقی، استاد اقتصاد سیاسی، به‌عنوان اولین سخنران این نشست با بیان اینکه بُعد فرهنگی شخصیت نلسون ماندلا بسیار مهم است، گفت:
؛ مهرداد خدیر-
در سال های اخیر این رسم در برخی رسانه‌ها و محافل درگرفته که در سالروز شخصیت‌های
سیاسی که مورد تکریم همه جناح‌ها هم نیستند به جای ستایش، سرزنش شوند و نقدهایی را
بر آنان وارد سازند.مانند دکتر مصدق و دکتر فاطمی وزیر خارجه مصدق و .....
دکتر علی شریعتی نیز از جمله این
شخصیتهاست ،.
39 سال قبل در 29 خرداد 1356 خبر درگذشت شریعتی در لندن منتشر شد و نیروهای
انقلابی به دیده تردید به آن نگریستند و از این رو معلم انقلاب را «شهید» خواندند
و همه ساله در وصف او گفته و نوشته می شد.
در سال های اخیر اما با پاره ای اتهامات به علی شریعتی رو به روییم که 10 محور
اصلی از این قرار است:
علی کسی بود که به خاطر مصالح عالیه اسلامی از طلب خلافت دست کشید و با رقبا همکاری نزدیک کرد. پس امروز قطع‌نظر از ظواهر و قوالب و بردن نام‌ها و صلوات و سلام‌ها و لعن و نفرین‌ها، هرکس که طرز فکرش طرز فکر رعایت مصالح عالیه اسلامی است شیعه است
مسلک و مذهب، روحی دارد و قالب و ظاهری. آنچه مشخص آن مذهب است همان روح است نه ظاهر و قالب. اگر ظاهر عوض شد و روح باقی بود، شخصیت آن مسلک و مذهب باقی است و تجلیات آن مختلف است. ولی اگر روح عوض شد، شخصیت آن مسلک و مذهب از بین می‌رود هرچند ظواهر محفوظ باشد.
در اسلام به حکم آنکه اصول دین باید تحقیقی باشد، نه تقلیدی، این حس طبیعی پرورش و تغذیه و تحریک شده و این امتیاز بزرگی است
در اسلام که پایه و اساس این دین با تحقیق شروع میشود، نه با تعبد و تقلید، یعنی یک احتیاج فطری را سرکوب نمی‌کند؛ بلکه تشویق و تأکید و تغذیه می‌نماید. در قرآن مواردی هست که بر اصل توحید یا نبوت یا معاد استدلال عقلی می‌کند و در مواردی رسما دلیل و برهان و شاهد می‌خواهد،
رهایی باید همه‌جانبه و همگانی و متکی بر رها‌کردن خود باشد و در نتیجه پیوند نزدیکی دارد با «توان‌بخشی به خود»
شاید فرق مهم رهایی با آزادی و عدالت در همین امر باشد. هم آزادی و هم عدالت به نحوی به دولت وصل می‌شوند؛ آزادی را باید مانند یک حق از دولت طلب کرد، و عدالت نیز در تجربه تاریخی ما هدیه‌ای است که دولت در مقام خدای جدید در بهشت سوسیالیسم واقعی به افراد اعطا می‌کند. دوگانگی سیاست و جامعه در آزادی و عدالت از این قرار است: در اولی ظاهراً سیاست برجسته است و محتوای اجتماعی کنار گذاشته میشود. در دومی سویه اجتماعی- اقتصادی پررنگ است و سیاست قیچی میشود. نهایتا در هر دو مورد قضیه به نفع دولت تمام میشود.
به نظر می‌رسد مفهوم رهایی از ابتدا واکنش یا تلاشی بوده برای مقابله با این دوگانه‌سازی و ایستادن جلوی تقسیم‌بندی میان سیاست به‌عوض جامعه و پل‌زدن میان این دو حوزه. همین امر امکان داده رهایی در تقابل با آزادی و عدالت، همه‌جانبه و همگانی و خودساز باشد.
