هفت موج اصلاحات (نسبت تئوری با عمل )
نویسنده دکتر حمید پارسانیا
هر جامعه در طول حیات خود گرفتار مشکلاتی می شود که اگر راه حلی برای آنها پیدا نشود جامعه رو به زوال خواهد رفت .
به همین منظور در دوران معاصر ایران به خاطر رفع معضلات به وجود آمده در جامعه نظریاتی مطرح شد ،نویسنده در این اثر به دنبال بررسی وتحلیل این نظریات می باشد .
محسن حکیمی: انقلاب اکتبر و جنبش کارگری ایران
انقلاب اکتبر بر جنبش کارگری ایران تأثیری دوگانه داشت. از یک‌سو این جنبش را سیاسی کرد و تشکل‌یابی را در آن رواج داد و از سوی دیگر آن را به بند ایدئولوژی و حزب سیاسی و بدین‌سان تلاش برای برپایی سرمایه‌داری دولتی در پوشش سوسیالیسم کشاند.
وضع جنبش کارگران اروپا پیش از انقلاب اکتبر ١٩١٧ در روسیه:
انقلاب اکتبر پیشینه‌ای دارد که باید هم از نظر عینی و هم به‌لحاظ ذهنی بررسی و روشن شود این انقلاب کارگری بر کدام بسترهای تاریخی شکل گرفت.
خاستگاه جنبش طبقه کارگر به مثابه یک نیروی اجتماعی کشور انگلستان است، زیرا این جنبش زاییده مناسبات سرمایه‌داری است و پیشرفته‌ترین نوع این مناسبات در قرن نوزدهم و در انگلستان پدید آمد. انقلاب صنعتی در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم در انگلستان شکل گرفت و طبیعی بود که این انقلاب جنبش‌کارگری را به‌عنوان پیامد خود پدید آورد.
این جنبش تشکل‌هایی را به وجود آورد که کلوب، باشگاه یا انجمن نامیده می‌شدند، تشکل‌هایی که با همان سرعتِ رشد انقلاب صنعتی گسترش می‌یافتند و خواسته‌های کارگری را از طبقات حاکم طلب می‌کردند.
چیستی استبداد مهم است تا کیستی مستبد. کیستی مستبد اهمیت ندارد. اگر استبداد باشد، مستبد هم هست. بزرگان ریشه آن را در جهل می‌دانستند و راه‌حل این مسئله جریان آزاد اطلاعات بود
فیرحی: ام‌المسائل طالقانی استبداد است
حجت‌الاسلام داوود فیرحی در این برنامه گفت: آیت‌الله طالقانی شخصیتی میانه در دین و سیاست و سنت و تجدد است. او از‌جمله متفکران بزرگ این حوزه است. یکی از آثار مهم او حاشیه‌ای است که بر اثر آیت‌الله نایینی زده و اثر دیگر او کتاب مهم پرتوی از قرآن که در حبس نوشته شده است
بارها رفقای جناح راست از من درخواست کرده‌اند برای مناظره با آنها حاضر شوم و من پاسخ داده‌ام زمانی می‌توان به‌عنوان دو فرد آزاد به گفتوگو نشست که اولا اختلالی را که در گفتار من پدید آمده است، رفع کنید، ثانیا حقوق برابری را به رسمیت بشناسید و رابطه بازجو و متهم برقرار نکنید و ثالثا تضمین دهید گفتار من هرچه بود، عواقبی در پی نخواهد داشت.
خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگویی که به صورت مکتوب با سعید حجاریان انجام داده، محور مصاحبه را نگاه اصلاح‌طلبان به آزادی بیان در شعار و عمل انتخاب کرده و عملکرد سابق چپ‌های خط امامی را دراین‌باره به رخ حجاریان کشیده است. حجاریان اما در این گفتوگو تأکید کرده چپ‌های خط امامی در سال‌های فعالیت خود اشتباهاتی داشته‌‌اند و چرا اصولگرایان باید همان اشتباهات را امروز تکرار کنند؟
یکی از واقعیت‌های تلخ کودتای ٢٨ مرداد آن است که این درست است که آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها آن را طراحی کردند، اما هیچ‌کدام حتی یک سرباز یا نیروی غیر نظامی وارد ایران نکردند. چون ده‌ها هزار نفر از مردم ایران به‌علاوه کسر شایان‌توجهی از رجال و شخصیت‌های مذهبی، سیاسی، نظامی و بانفوذ کشور در خدمت کودتا و ساقط‌کردن دولت دکتر مصدق درآمده بودند.
از سالگرد رخداد ٢٨ مرداد، حدود یک هفته می‌گذرد. امسال انتشار بخش‌های دیگری از اسناد طبقه‌بندی‌شده سازمان «سیا» و آمدن نام مرحوم آیت‌الله کاشانی در این اسناد، باعث شد یک بار دیگر موضوع اختلاف‌های تاریخی میان ایشان و مرحوم دکتر مصدق در جریان ملی‌شدن نفت و کودتای ٢٨ مرداد در سال ١٣٣٢، در سطح جامعه مطرح شود.
حتی وقتی شاه دموکراتی مانند محمدرضاشاه بعد از خلع پدرش به قدرت می‌رسد، چون نهاد سلطنت نهادی غیرانتخابی، مادام‌العمر و پایدار است می‌تواند به‌تدریج فربه و فربه‌تر شود و با جذب نیروها و حصاربندی به دور خود و به‌ویژه با قبضه نیروهای نظامی حتی اگر خود نخواهد به یک شاه خودمختار تبدیل شود.
هاشم آقاجری: مشروطیت برای تاریخ ما بلاموضوع است
در تاریخ ایران پیشامشروطه همیشه نوعی هم‌گرایی و همفکری میان سنت‌گرایان و سلطنت وجود داشت؛ به‌طوری‌که چه در دوران پیشامغولی و چه در دوران پسامغولی، آنها چه پیشاصفوی و چه پساصفوی اساسا پارادایمی جز سلطنت نمی‌شناختند. اما تحولاتی در قرن نوزدهم اتفاق افتاد، نیروهای جدیدی برآمدند و ایدئولوژی‌ها و گفتمان‌های تازه‌ای مطرح شد که طی آن بخشی از نیروها به پارادایمی تازه با عنوان سلطنت مشروطه اندیشید؛
نابرابری مسئله تاریخی جامعه ایران است و چنان ماندگار شده که بیماری مزمن اقتصاد و اجتماع و فرهنگ و سیاست شده است
پاسخ‌های سعید مدنی به ٢ پرسش درباره نسبت شریعتی با وضع کنونی به مناسبت چهلمین سالگرد ایشان
گروه اندیشه : به نظر شما مهم‌ترین مسئله یا بحران زمانه کنونی ما در ایران چیست؟
باید بین دو مفهوم مسئله (problem) و بحران (crisis) تفاوت قایل شویم و این دو را مترادف به کار نبریم. مسئله یا مشکل به اختصار پدیده‌ای است که مهم‌ترین ارزش‌ها و سلامت یک جامعه را تهدید می‌کند، گسترش زیادی دارد، تا آنجا که همه یا گروهی از افراد جامعه معتقدند برای بهبود وضعیت باید اصلاحاتی در سیاست‌ها و برنامه‌ها انجام شود زیرا آن پدیده مانعی برای توسعه جامعه است. اما وقتی برای پاسخ به مسئله یا مشکل در قالب ساختارهای موجود نتوان راهی جست و برای بهبود وضع نیاز به اصلاحات ساختاری باشد در این صورت مسئله به بحران تبدیل می‌شود.
جواد اطاعت.) دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی (
در این رویکرد نباید آزادی و عدالت که دو نیاز جوهری و وجودی انسان است رودررو و در تقابل با هم تعریف کرد، آنها نه‌تنها همبستگی مکانیکی، بلکه پیوستگی ارگانیکی هم دارند. عدالت و آزادی با رویکرد اعتدالی نه‌تنها دو روی یک سکه که آلیاژهای یک سکه هستند.
واژه‌ها و
اصطلاحات به‌ویژه آنهایی که در عرصه سیاست کاربرد پیدا می‌کنند، عموما معنایی
فراتر از خود می‌یابند. این موضوع زمانی واجد پیچیدگی و سیالیت بیشتری می‌شود که
در فرایندهای سیاسی تبدیل به پارادایم می‌شوند. از طرفی برای مدتی ذیل آن پارادایم
اصلی، خرده‌پارادایم‌هایی شکل گرفته و معنا و مفهومی متناسب با آن می‌یابند. البته
برای شکل‌گیری این گفتمان‌ها و فهم بهتر آن، پیدایی، شکل‌گیری و شناخت پادگفتمان‌ها
نیز حائز اهمیت بسیاری خواهد بود. برای مثال در سال‌های اخیر در ایران، واژه‌ها و
اصطلاحاتی مانند اصلاحات (Reform) و محافظه‌کاری (Conservatism) معنایی فراتر از خود پیدا کرده‌اند و
باید آنها را در قالب یک پاردایم فکری و سیاسی مطالعه و بررسی کرد. واژه و اصطلاح
اعتدال (Moderation) را
نیز براساس همین نگاه باید واکاوی کرد.
اعتدال ممکن است به تعادل و توازن بین
سنت و مدرنیته در دوره گذار، سنتزی میان گفتمان‌های موجود، توازن و تعادل فرایند
توسعه در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (توسعه متوازن و
پایدار) و توازن و تعادل توسعه بین مناطق مختلف جغرافیایی، تعادل بین توده‌گرایی (Populism) و نخبه‌گرایی (Elitism) و مواردی از این دست، تعبیر و تفسیر شود؛
اما در این گفتار مختصر، اعتدال در وجه سلبی، نفی افراط و تفریط و در وجه اثباتی، میانه‌روی، خردگرایی (Rationalization) و حاکمیت علم بر تصمیمات سیاسی مد‌نظر خواهد بود.
اریگی در آستانه مرگش تأکید داشت که باید روی جایگزینی مناسب برای اصطلاح سوسیالیستی کار کرد که آن را از یکسان‌انگاری تاریخی با دولت رها کند و به اندیشه برابری بیشتر و احترام متقابل نزدیک‌تر سازد
جووانی اریگی (١٩٣٧-٢٠٠٩) اقتصاددان سیاسی و جامعه‌شناس ایتالیایی است. آرای اریگی متأثر از اندیشه‌های آدام اسمیت، کارل مارکس، ماکس وبر، فرنان برودل، آنتونیو گرامشی، کارل پولانی و جوزف شومپیتر بود. او را متعلق به دیدگاه رویکرد سیستم‌های جهانی و یکی از مهم‌ترین متفکران این گرایش فکری می‌دانند.
از اریگی تاکنون دو مقاله در کتاب‌های «جهانی‌شدن با کدام هدف؟» (آگه:١٣٨٠) و «از سقوط مالی تا رکود اقتصادی: ریشه‌های بحران بزرگ مالی» (پژواک:١٣٩٠) و نیز کتاب «مارپیچ سرمایه: گفت‌وگوی اریگی با دیوید هاروی» (آزادمهر: ١٣٨٩) به فارسی ترجمه و منتشر شده است. بااین‌حال، دیدگاه «سیستم جهانی» و آرای اریگی هنوز در ایران به‌طور کامل معرفی نشده و «بررسی آن می‌تواند روشنگر برخی زمینه‌های چیرگی ایدئولوژیک دیدگاه‌های نولیبرالی طی سال‌های اخیر باشد».
ماشین‌های تولید ترس
سهند ستاری
راهکار هابز برای خروج از وضع طبیعی واگذاری حق طبیعی است که قرارداد اجتماعی می‌نامد. (لویاتان: ١٦٣) با واگذاری حق به دیگری، زمینه برای شکل‌گیری قدرت و خروج از وضع طبیعی مهیا می‌شود. «بدین‌سان حق حاکمیت و تکلیف اطاعت پیدا می‌شود»
برای آنکه دولت پس از تأسیس تداوم یابد، مردم باید ترسی را که در وضع طبیعی داشتند، از دست ندهند. این ترس باید همچنان آنان را به پرهیز از وضع جنگ همه با هم و به فرمان‌برداری از قوانین کشور وا دارد. اگر مردم ترسی را که انگیزه گریز از وضع طبیعی بود از دست بدهند، در آن‌صورت در نخواهند یافت که چرا باید تابع قوانین باشند»
لویاتان و بهیموت دو اثر جاودان توماس هابز، فیلسوف بریتانیایی، است: «لویاتان» تحلیل دوران گذار از وضع طبیعی به جامعه مدنی و استقرار حاکمیت و دولت است و «بهیموت» بسط استدلال عمومی کتاب لویاتان با تمرکز بر نمونه‌ای تاریخی، یعنی جنگ‌های داخلی انگلستان.
