رؤیا و بحران توسعه
من از رؤیا می ترسم
من از رؤیا، به خصوص رؤیاهای جمعی و ملی می ترسم. کودکی خواب زیاد می دیدم و یک روز مادرم گفت؛ خوابگردی نشانۀ کم عقلی است. فکر می کنم این سخن دربارۀ رؤیاهای ملی نیز صادق است. رؤیای ملی در تحلیل نهایی چیزی جز «ایدئولوژی»؛ یعنی همان شبه آگاهی یا در معنای رادیکال آن «آگاهی کاذب» نیست.
انسان بی رویا انسان بی سرنوشتی است
تفاوت اصلی انسان و سایرموجودات زنده دارای هوش، قدرت داستان پردازی و ظرفیت رویا اندیشی اوست. قدرت نطق یعنی منطق ذهنی و مهارت گفتار تنها زمانی ممکن می شود که انسان قدرت داستان پردازی و تخیل و قصه‌‌گویی و مهم‌تر از آنها قدرت رویاپردازی داشته باشد. به همین خاطر کسی هم، که بی‌زبان و ناگویا است چون قدرت داستان‌‌پردازی و رویا‌اندیشی دارد زبان را می آموزد و می‌تواند با زبان اشاره سخن بگوید. و منظورم از رویا، خواب دیدن نیست که آن هم یکی از منشاء‌های رویاست. رویا یعنی این که انسان بتواند زنجیره‌ای از مفاهیم واقعی و ملموس، و انتزاعی و ناملموس، و حتی موهومی را به هم گره بزند و از آنها قصه‌ای خواستنی یا ناخواستنی درست کند
بدون پذیرش مردم، نمی‌توان برای حاکم مشروعیت قائل شد
محلاتی با نقل‌قولی از امام خمینی افزود: حضرت امام مکررا یک نگرانی را با علمای حوزه علمیه مطرح می‌کردند؛ به طور نمونه در ملاقات فقهای شورای نگهبان فرمودند: کاری نکنید که مردم بگویند اینها (روحانیون) دستشان به جایی نمی‌رسید و حالا که رسید، دیدیم که چه کردند، استبداد دینی یک تهمت است که کاری نکنیم که مردم بگویند؛ یعنی حتی اگر استبداد دینی واقعیت نداشته باشد
«روحانیت و آزمون قدرت» موضوع نشست اینستاگرامی علی مطهری و سروش محلاتی بود؛ نشستی که انجمن اندیشه و قلم به مناسبت چهلمین روز درگذشت آیت‌الله امینی، عضو مجلس خبرگان رهبری برگزار کرد. همان‌طور که از عنوان نشست پیدا بود، مطهری و محلاتی در این نشست درباره نسبت قدرت و روحانیت صحبت کردند
چرا مردم نسبت به یک تصمیم اقتصادی واکنش خشن بروز دادند؟برای جلوگیری از بروز این اتفاقات چه باید کرد ؟
ما این روزها در خصوص مسائل اجتماعی و اقتصادی دچار نارضایتی روبه گسترش هستیم ،مردم نسبت به فساد و بیعدالتی معترض هستند احساس می کنند که در حاکمیت نماینده ای ندارند ،صدایشان شنیده نمی شود .آنها در انتخابات شرکت میکنند رأی می دهند ولی نتایج آن را در زندگیشان نمی بینند.
لذا باید گفت در کشور روند فروپاشی شروع شده است اما در حال فروپاشی نیست ،که از جمله دلایل آن می توان به بحران ناکارامدی و بحران مشروعیت اشاره کرد .
توسعه سیاسی در اندیشه آیت الله طالقانی
این مقاله به بررسی گفتمان توسعه سیاسی و عناصر آن در اندیشه سیاسی آیت الله طالقانی می پردازد ،اینکه آیا سید محمود طالقانی قائل به توسعه سیاسی در معنای مصطلح آن بوده است ؟یا اینکه با افکار طالقانی می شود به توسعه سیاسی رسید ؟
به همین منظور ابتدا به بررسی معنای توسعه سیاسی و بیان عناصر آن می پردازیم و سپس نظر آیت الله طالقانی را در خصوص عناصر توسعه بررسی می کنیم .
...............................................................
توسعه سیاسی :
فرایندی که در جریان آن نظامهای ساده اقتدارگرای سیاسی جای خود را به نظامهای حق رأی همگانی بدهد،یا می شود گفت فراهم ساختن زمینه مشارکت سیاسی گروههای مختلف در اداره کشور .
اما عناصر اصلی توسعه سیاسی که با تحقق آنها در یک جامعه می توان گفت آن جامعه به توسعه رسیده عبارتند از :
زمانی که ساختار پاسخ‌گوی ادعاها نباشد، شکاف «ما» و «آنها» پدید آمده، میان مردم و حکومت فاصله می‌افتد و پوپولیسم ظهور می‌کند.
) پوپولیسم موعودگرا خطرناک‌ترین گونه پوپولیسم است؛ زیرا برای خود رسالت الهی قائل است(
حدفاصل سال‌های (١٣٨٤-٩٢) دریچه جمعیت جوان به روی ما باز بود و سرمایه فراوانی نیز از قِبل فروش نفت به دست آوردیم، اما دریغ از ایجاد شغل. متأسفانه «پوپولیسم موعودگرا» همه‌چیزمان را بر باد داد؛ سرمایه ملی، سرمایه مادی و سرمایه معنوی‌مان را. پوپولیسم گونه‌های مختلفی دارد که خطرناک‌ترین آنها «پوپولیسم موعودگرا» است که آثار دیرپایی از خود بر جای می‌گذارد.
پوپولیسم چیست؟
پوپولیسم سرمایه آتی یک کشور را به‌روز کرده و در زمان حال، بی‌آنکه مسئولیت تعهدات، وعده‌ها و چک‌های بلامحل خود را بر عهده بگیرد، منابع را به قصد کسب پایگاه مردمی و جلب محبوبیت خرج می‌کند و از آنجایی که ذاتا ضدالیت است،
تحلیل سعید حجاریان از ریشه‌ها و الزامات اصلاح‌طلبی:
متأسفانه عده‌ای فکر می‌کردند از فردای انقلاب مردم همگی جزء مقدسین و رهبران نظام جزء اولیاءالله خواهند بود و نظامی مقدس برپا خواهد شد. در حالی که حضرت علی فرموده‌اند: «لَنْ تُقَدَّسَ أُمَّةٌ لایُؤخَذُ لِلضَّعیفِ فیهِا حَقُّهُ مِنَ الْقَوىِّ غَیْرَ مُتَتَعْتِع» یعنی نظامی مقدس است که در آن ضعیف حق خود را بدون لکنت از قوی طلب کند.
زمانی که لایه‌های تحت‌الارضی با یکدیگر تصادم پیدا کرده و گسل‌ها گسیخته می‌شوند، زلزله رخ می‌دهد؛ انقلاب نیز در چنین وضعیتی به وقوع می‌پیوندد و ناشی از شکاف‌های عمیق اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است که به حد اشباع رسیده و نظم موجود را دگرگون میکنند.
تصوری که ابتدا از نسبت جمهوریت و اسلامیت وجود داشت، تصور منقح و روشنی نبود. خیلی از بزرگان به این فکر نکرده بودند. البته برخی از بزرگان هم به این مسئله فکر کرده بودند؛ اما اگر آن زمان دو نگاه وجود داشت، نگاهی که در اولِ جمهوری اسلامی نگاه غالب بود، متأسفانه در دوره‌های بعد به نگاه مغلوب تبدیل شد
دومین برنامه از سلسله‌نشست‌های «انقلاب» حزب اتحاد ملت با موضوع محوری «نقش مردم در الگوی حکمرانی مطلوب بنیان‌گذاران انقلاب اسلامی چیست؟» برگزار شد. یکی از سخنران این نشست محمد سروش‌محلاتی بودند. که در پاسخ به این پرسش به بحث درخصوص نسبت جمهوریت و اسلامیت پرداختند. سروش‌محلاتی نسبت این دو را در ابتدای پیروزی انقلاب غیرشفاف دانست و گفت:
رهبری کاریزماتیک
تحلیل انقلاب ایران با الگوی نظری وبر
یکی از تحلیلهایی که در اوایل انقلاب برای تبیین حرکت امام مد نظر قرار گرفت الگوی نظری ماکس وبر بود .
ماکس وبر از نظریه پردازان اوایل قرن 20 می باشد ،دورانی که در آن اثری از تفکر فلسفی و عقل متافیزیک نبود و عقلانیت ابزاری حاکم بود که این هم موجب گسترش بروکراسی شده بود و آفتهای خاص خودش را داشت .
در گفت وگو با نیکوس پولانزاس
ترجمه: رحمان بوذری
(هیچ طبقه‌ای به خودی خود، بنا به سرشت خود، حافظ و ضامن آزادی نیست مگر با دخالت یک پروژه آگاهانه برای رسیدن به این هدف.)
این مصاحبه با نیکوس پولانزاس نخستین‌بار بعد از مرگ او در نشریه حزب کمونیست ایتالیا به تاریخ ١٢ اکتبر ١٩٧٩ منتشر شد، در این گفت‌وگو پولانزاس درگیر مسائلی است همچون رابطه بین مارکس و لنین، بین احزاب کمونیست و جنبش‌های اجتماعی، بین انقلاب اجتماعی و نهادهای دموکراسی نمایندگی. آنچه بیش از همه قابل‌توجه است شک و تردید پولانزاس است نسبت به احتمال رفع بحران چپ
