واکنش زائری به سخن یکی از مراجع درباره حجاب و رباخواری

اعتراض حجت الاسلام زائری به مهمتر بودن حجاب نسبت به ربا

حجت‌الاسلام زائری در مطلب خود در صفحه اینستاگرامش چنین نوشته است: «در خبرها جملاتی از قول یکی از مراجع تقلید خواندم که باورم نشد، احتمال دادم شیطنت رسانه‌ای باشد نسبت به شخصیت محترمی که دوستشان می‌دارم و مدتی شاگرد درس خارج اصولشان بوده‌ام و برای همین جستجو کردم ولی دیدم متأسفانه گویا صحت دارد (و البته هنوز امیدوارم که معلوم شود خبر نادرست بوده است). خبر این است : "این مرجع تقلید گفت: اکنون پرداختن به مسأله حجاب مهم‌تر از پرداختن به رباخواری است ... و اعمال بدحجابان از رباخواران بدتر است" ... وعلی الاسلام والسلام ...

به گزارش آفتاب، زائری در ادامه نوشته است: حالا من نگران اعتقاد و دین خودم هستم که آیا آنچه طی سال‌ها در محضر اساتید از قرآن و حدیث آموخته‌ام که ربا را محاربه علنی و صریح با خدا و یک ریال ربا را از هفتاد بار زنا با مادر خود در کنار کعبه زشت‌تر و بدتر دانسته است و... درست بوده یا نه، شاید هم واقعا این استاد بزرگوار که متخصص علم کلام و فقه هم هستند بهتر می‌دانند و آگاهند و رباخواری آنقدرها هم مهم نیست! راستش تا حالا فکر می‌کردیم طبق کلام امیرالمؤمنین و صدیقه طاهره سلام‌الله علیهما: " و ترک السرقة إیجابا للعفة " مشکلاتی مانند بی‌حجابی و جرایر و مفاسد اخلاقی ناشی از فساد مالی و سرقت بیت‌المال و رباخواری است و حالا به ما می‌گویند رباخواری خیلی مهم نیست!

 

آقایان علما، بزرگان قم ... اگر چنین است به ما بگویید تا تکلیف خود را بفهمیم و اگر چنین نیست جلوی این زاویه خطرناک و بدعت عجیب را در طرح اولویت‌ها بگیرید. این همه عالم و مرجع تقلید چرا ساکت هستند و حرف نمی‌زنند؟ آیا از خطورت موضوع مطلع نیستند؟ آیا روایات دال بر قبح ربا را ندیده‌اند؟ آیا روایاتی شدیدتر از اینها در مورد بدحجابی هست که دیگران ندیده‌اند و بی‌خبرند؟ آیا رابطه علی و معلولی میان مفاسد و فحشاهایی چون بی‌حیایی و بی‌عفتی را با مال حرام و گسترش ربا و رشوه درک نمی‌کنند؟ آیا وضعیت خطرناک بی‌دینی و لامذهبی مردم را مشاهده نمی‌کنند؟

 

آقایان، بزرگواران، علما، مراجع، غیرتمندان به دین و مذهب، من دست و پای شما را می‌بوسم و نوکریتان را می‌کنم؛ شما که عالم و آگاه و باسواد و مطلع هستید، آیا نشنیده‌اید که "إذا ظهرت البدع فی امتی فعلی العالم أن یظهر علمه وإلا فعلیه لعنة الله و الملائکة أجمعین؟"»

 

تکذیب سخنان منتسب به آیت‌الله سبحانی

 

امروز وبسایت آیت الله سبحانی ضمن تکذیب سخنان اخیر منتسب به وی در مورد رباخواری، نوشته است: متن گفتار آیت الله العظمی سبحانی با فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، در سایتهای خبری به صورت صحیح درج نشده است. در حالیکه مطلب مننتشره در روزنامه اطلاعات به صورت صحیح آورده شده است.

 

آنچه که ایشان گفته بودند این بود که رباخواری محاربه با خداست؛ چنانچه قرآن می فرماید: «فَأْذَنُوا بِحَرْ‌بٍ مِّنَ اللَّـهِ...» و جرم آن قابل قیاس با بی حجابی نیست، ولی حجاب در جمهوری اسلامی ایران به صورت نماد درآمده است. کسانی که حجاب را رعایت نمی کنند نوعی دهن کجی به نظام دارند.

 

«ربا» محاربه با خداست

 

همچنین روزنامه قانون در همین‌باره نوشته است: ربا اعم از آنکه داده یا گرفته شود ‌علاوه بر حرمت شرعی، دارای آثار سوئی بر روابط اقتصادی و تجاری است و باعث ایجاد اخلال در روابط مالی افراد یک جامعه سالم می‌شود. آثار سوء گسترش ربا برجامعه بر هر انسان دیندار و عاقلی آشکار است و شرع و قانون توجهی خاص برای مقابله با این بزه خطرناک اقتصادی داشته اند، تا جایی که مقنن در ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی در مقام جرم‌انگاری ربا و معاملات ربوی برآمده و مقرر داشته: «هر نوع توافق بین دو یا چند نفر تحت هر قراردادی از قبیل بیع، قرض، صلح و امثال آن جنسی را با شرط اضافه با همان جنس مکیل و موزون معامله نماید و یا زاید بر مبلغ پرداختی، دریافت نماید ربا محسوب و جرم شناخته می شود. مرتکبین اعم از ربادهنده، رباگیرنده و واسطه بین آنها علاوه بر رد اضافه به صاحب مال به شش ماه تا سه سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق و نیز معادل مال مورد ربا به عنوان جزای نقدی محکوم می گردند».

 

همچنین اسلام به عنوان کامل‌ترین دین الهی با دستورالعمل های جامعی که با خوددارد برای تمامی مشکلات بشر از جمله مشکلات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... راه حل های مفیدی ارائه می‌دهد، در مسئله ربا نیز دین مبین اسلام مانند سایر ادیان نه تنها آن را ممنوع و حرام اعلام کرده بلکه در احادیث گوناگون، ربا به عنوان جنگ با خدا معرفی شده است. برای بررسی اثرات منفی گسترش ربا در اقتصاد جامعه و نگاه ضرع و قانون برای برخورد با  این بزه اقتصادی با دکتر مهدی شهلا حقوقدان و استاد دانشگاه و حجت الاسلام موسی قربانی قاضی و معاون قضایی دیوان عدالت اداری به  گفت‌وگو نشسته‌ایم.

 

  نباید پول ابزار بازی اشخاص قرار گیرد

 

مهدی شهلا، حقوقدان  با اشاره به اینکه دلایل نهی ربا در اسلام را باید از فقها پرسید به «قانون » توضیح داد: به اعتقاد بنده نهی ربا در قوانین برای جلوگیری از این است که پول وسیله بازی اشخاص قرار نگیرد. به عبارت دیگر نباید ارزش پول به خودی خود با بازی افراد بالا یا پایین رود.

 

این استاد دانشگاه ادامه داد: پول به خودی خود در بازار دارای ارزش است ولی اشخاصی که پول به دیگران قرض می‌دهند بابت این قرض بهره‌ای را محاسبه می‌کنند که این بهره باتوجه به وضعیت اقتصادی روز جامعه نیست بلکه میزان بهره، متناسب با نیاز طرف مقابل محاسبه می‌‌شود. 

 

  اعطای وام باید از طریق بانک باشد

 

این حقوقدان خاطرنشان کرد: به اعتقاد بنده در یک کشور اعطای وام و قرض به مردم باید توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری و با رعایت وضعیت اقتصادی کشور صورت گیرد  نه بر مبنای احتیاج شخص وام گیرنده در این صورت صدمه‌ای به اقتصاد کشور نخواهد زد.

  جریمه دیرکرد صحیح است نه سود و بهره!

 

وی با اشاره به اینکه فقهای امروزی در باب این مسئله فقهی معتقدند اگر فردی قرضی به دیگری بدهد و در زمان مقرر پس بگیرد اما در زمان معین شده نتواند این پول را بازگرداند به ازای تاخیری که دارد باید جریمه پرداخت کند، توضیح داد: البته این جریمه برابر کم شدن ارزش پولی است که در جامعه آن را احساس می‌کنیم . به عبارت دیگر برای مثال قدرت خرید یک میلیون تومان امروز، حتما یک‌سال دیگر کمتر خواهد شد. بنابراین اگر کسی بدهی خود را با تاخیر بپردازد باید تا حدی که قدرت خرید این پول کمتر شده مابه‌التفاوت را هم بپردازد.

 

  رباکاران به دنبال کلاه شرعی هستند

 

شهلا ادامه داد: اما به نظر می‌رسد که جامعه به این مسئله تن نمی‌دهد به عبارت دیگربخش اقتصادی و بانکی کشور توقع دارد پولی را که قرض می‌دهد در ازای آن چیزی را دریافت کند که اگر این پول را در قسمت دیگری سرمایه‌گذاری می‌کرد سودی به آن اضافه می‌شد. بنابراین بدنه مالی کشور (منظور افرادی که پول در اختیار دارند) در مقابل این طرز تفکر که ما پول‌مان را به دیگری قرض بدهیم ولی در ازای آن پولی دریافت نکنیم مقاوت می‌کنند.

 

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه اگر این موضوع نامش ربا باشد که حتما هم هست این افراد سعی می‌کنند، راه حلی برای فرار از آن یا به اصطلاح کلاه شرعی برای آن پیدا کنند، خاطرنشان کرد: به نظر بنده فقها باید برای این موضوع راه‌حلی پیدا کنند بنابراین ربا با عنوانی که در فقه آمده، حرام است. ما نیز چاره‌ای جز قبول آن نداریم. 

 

  اقتصاد بیمار باعث رشد ربا می‌شود 

 

شهلا با بیان اینکه بنده مطمئن نیستم ربا در جامعه‌ای قابل حذف باشد، تصریح کرد: تاریخ نشان داده که ربا از قدیم وجود داشته است. اما به اعتقاد بنده هرگاه اقتصاد کشوری شکوفا شده سرمایه‌ها به طرف تجارت، تولید و صنعت سرازیر شده است اما وقتی که اقتصاد کشوری بیمار است و تولید در آن کشور توجیهی ندارد، سرمایه‌های آن کشور به سمتی مِی‌روند که زودتر از موعد سود  نصیب صاحبش کنند بنابراین باید اقتصاد کشور درمان شود تا پول‌ها راه‌خودشان را به سمت تولید و صنعت کشور پیدا کرده و کمتر شاهد ربا و رباخواری باشیم.

 

 شرع ربا را حرام کرده است

 

حجت‌الاسلام موسی قربانی، معاون قضایی دیوان عدالت اداری در رابطه با «ربا» این‌گونه توضیح داد: به طور کلی ربا پولی است که بدون زحمت به‌دست آمده و حاصل دست رنج کسی نیست و  هیچ منفعتی از این گردش پول به خود فرد یا جامعه نمی‌رسد. زمانی که فرد پول خود را می‌دهد و بدون هیچ اتفاقی می‌خواهد پول بیشتری دریافت کند شرع آن را حرام کرده است.  از این موضوع این‌گونه دریافت می‌شود که به طور مثال پول باد آورده است. 

 

این قاضی دادگستری در رابطه با اثرات سوء ربا، در نظام اقتصادی و جامعه تصریح کرد: این مسئله اثرات سوئی در جامعه دارد که کاملا مشخص و روشن است. ربا هیچ اثر اقتصادی مثبتی ندارد و متاسفانه یک تورم را هم  به دنبال دارد و دلیل آثار تورمی آن  نیز روشن است. وی در رابطه با مجازات  بزه ربا گفت: قانون در ماده 595قانون مجازات اسلامی  برای آن مجازات در نظر گرفته است.  از آن مهم‌تر اینکه در قرآن از ربا به‌عنوان محاربه با خدا یاد شده است. کمتر گناهانی وجود دارد که به این صورت عنوان محاربه به آن اطلاق می‌شود. کسی که ربا می‌گیرد اعلان جنگ  با خدا می‌کند در مورد هیچ یک از گناهان به این شدت، توصیفی مطرح نشده است.  این حقوقدان عنوان کرد: در قانون متناسب با اهمیتی که شارع مقدس برای آن قائل شده به این موضوع پرداخته نشده است. ابهاماتی در این موضوع به وجود آمده که گاهی مسائلی که ربا نیست ربا تلقی می‌شود. به نظر بنده در این قسمت یک شفاف سازی لازم است. آن شفاف سازی  این است که بحث ربا در شرایط غیر تورمی است یعنی اگر امروز پولی دریافت شود و تورمی وجود نداشته باشد یک ماه دیگر بخواهد پول بیشتری دریافت کند این مسئله کاملا روشن و واضح است که ربا خواهد بود.

 

  ابهامات در رابطه با ربا

 

این حقوقدان در رابطه با وجود ابهامات در تعیین ربا، با اشاره به بحث مهریه گفت: مهریه نقد است و با گذشت زمان طولانی  باید ارزش اقتصادی روز را به خود بگیرد.  اگر مهریه‌ای، 20 سال پیش هزار تومان بوده به طور مثال یک ملیون بگیرد این مسئله دیگر ربا نیست. به دلیل اینکه ارزش اقتصادی پول کاهش پیدا کرده است. بنابراین ارزش اقتصادی مهریه ملاک است. این مسائل موضوع ربا را با ابهام مواجه کرده است که نظر فقها  این است که اگر به میزان تورم درصدی روی پول کشیده شود ربا محسوب نمی‌شود. 

 

  مشکل سود بانکی باید حذف شود

 

معاون قضایی دیوان ادامه داد: در قرض الحسنه اگر کسی یک میلیون بدهد با توجه به 15 درصدی که  دولت اعلام کرده نرخ تورم است اگر بخواهد پول خود را بگیرد انگار 850 تومان گرفته است یعنی پول کاهش پیدا کرده است. اینها مسائلی است که جامعه را قدری بیشتر به ربا مبتلا کرده است. مرزهای بین ربا و قرض الحسنه با توجه به تورمی که وجود دارد به هم ریخته و کار را با مشکل مواجه است. در قانون‌گذاری ما نیمه کاره به این موضوع پرداخته شده است. اگر بخواهیم بحث  ربا شفاف و تکلیف مردم هم روشن شود به نظر بنده باید مشکل سود بانکی را حل کنند. 

 

  ربا باید ریشه کن شود

 

براساس این گزارش و تاثیرات منفی ربا در اقتصاد و اخلال در روابط مالی و بانکی و حرام بودن آن، ضرورت دارد توجه ویژه برای مقابله با ربا در جامعه انجام شود. همه مسئولان امر باید تلاش کنند تا این بزه خطرناک اقتصادی در جامعه اسلامی ایران ریشه کن شود.اینجا