زیبا کلام:خوشحال است که فرصتی برای نقد سالم وشفاف فراهم آمده است

روزنامه آرمان: زیباکلام می‌گوید بسیار خوشحال است که فرصتی برای نقد سالم و شفاف فراهم آمده است. می‌گوید «فهرستی بلندبالا دارم از لیست افرادی که تنها در 24ساعت به شدت نسبت به من موضع گرفته‌اند و اغلب از طایفه دلواپسانند» و درنهایت می‌گوید آنکه فضا را مهیا ساخت تا بتوان امروز به این راحتی درمورد مذاکرات هسته‌ای صحبت کرد همین دلواپسان بودند و حتی از آنان تشکر می‌کند.

گفتگوی این استاد دانشگاه تهران را در ادامه می‌خوانید.

 شما در جایی گفتید که پیروزی در مذاکرات هسته‌ای فرصت جهش اقتصادی را برای ایران فراهم می‌کند. همچنین گفته‌اید که عمدتا نفع پیروزی در مذاکرات برای کشور در حوزه اقتصاد خواهد بود.

واقع مطلب این است که برخلاف آنکه گفته می‌شود تحریم‌ها هیچ اثر سوء اقتصادی نداشته‌اند و سوءمدیریت عامل این مشکلات اقتصادی بوده است اما من معتقدم که خیر؛ اینگونه نیست. من نمی‌خواهم منکر سوءمدیریت شوم ولی ببینید وقتی که دولت یازدهم سال گذشته زمام امور را در دست گرفت یکی از معاونین آقای نعمت‌زاده در نطقی گفتند در بررسی‌هایی که در وزارت صنایع صورت گرفته است، معلوم شده نیمی از واحد‌های تولیدی کشور به خاطر نداشتن مواد اولیه، قطعات، لوازم یدکی و سرمایه اولیه که تماما هم در نتیجه تحریم‌ها بوده، تعطیل شده‌اند و آن نیم دیگر نیز زیر ظرفیت دارند کار می‌کنند.

 بالغ بر 120میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در حساب‌های خارج از کشور بلوکه شده است که طبق توافقی که در ژنو صورت گرفت حدود 4میلیارد دلار از این مبلغ برگردانده شد و الان نیز قرار است ماهانه 700میلیون دلار از این پول به کشور بازگردد. بنابر این اگر گره مذاکرات باز شود طبیعی است که در اولین جایی که آثار خود را نشان خواهد داد، در حوزه اقتصاد خواهد بود.

شما در نامه‌ای خطاب به مذاکره‌کنندگان هسته‌ای نوشتید که دورزدن تحریم‌ها باعث به وجود آمدن برخی فسادها شده است. منظور شما از بیان این مساله چه بود؟

وقتی که در دوره آقای احمدی‌نژاد می‌گفتیم که توانستیم تحریم‌ها را دور بزنیم اما امروز معلوم شده است که به قول آقای روحانی تحریم‌ها را دور نزده‌اند بلکه اقتصاد را دور زده‌اند. یعنی هر کجا را که شما نگاه می‌کنید به یک شکلی متاسفانه با ابهام و سوال مواجه خواهید شد. وقتی شما حق فروش بیش از هفتصد یا هشتصد هزار بشکه نفت را ندارید و اگر سیستم بین‌المللی مالی بداند که این پول به فروش نفت توسط ایران تعلق دارد آن پول را بلوکه می‌کند، بنابراین مجبورید که این کار را مخفیانه انجام دهید.

 با توجه به اینکه یکی از نقاط عطف این دور از مذاکرات ایران و کشور‌های 1+5 در ژنو مذاکره مستقیم و بی‌واسطه نمایندگان ایران و آمریکا بود، تحلیل‌تان از این مذاکرات دوجانبه و تاثیر کلی که بر فضای کلی مذاکرات گذاشت، چیست؟

قطعا این یک گام به جلو خواهد بود و ما باید از سال‌ها قبل مذاکرات دوجانبه را با آمریکا شروع می‌کردیم و این سوال را از خود می‌پرسیدیم که علت دشمنی ما با آمریکا بر سر چیست و الان این خیلی راهگشاست که ما وجوه اختلافمان را با آمریکا بررسی کنیم و ببینیم که آنها چه می‌گویند، چه می‌خواهند و ما چه می‌گوییم یا چه می‌خواهیم.

 در عین واحد بودن سیاست‌های خارجی آمریکا اما جریانات مختلف سیاسی با رویکرد‌های مختلفی نسبت به پرونده هسته‌ای ایران وجود دارد، رویکرد ما نسبت به این جریانات چگونه باید باشد؟

درحقیقت مجموعه کلی جریانات سیاسی آمریکا با ما مخالف بودند. اما بعد از انتخابات 24 خرداد در ایران و بعد از اینکه آقایان دکتر ظریف، عراقچی و دیگران در مذاکرات مستقیم با وزیر امورخارجه آمریکا و دیگر مذاکره‌کنندگان آمریکایی قرار گرفتند، اتفاقی که افتاد این بود که توانستند آن فضا را تغییر دهند. این وضعیت قبلا وجود نداشت اما درحال حاضر مقامات ارشد آمریکایی با دکتر روحانی و دکتر ظریف ملاقات کرده و با آنها برای توافق پشت یک میز بنشینند و دست یکدیگر را پشت میز مذاکره بفشارند. این امر البته به‌سادگی محقق نشده است.

 در عین حال جناح محافظه‌کاران آمریکا، جمهوریخواهان معتقدند که جان کری و اوباما اشتباه می‌کنند و می‌بینید که جمهوریخواهان و نتانیاهو به اوباما فشار می‌آورند و در پی این هستند که اوباما را متقاعد کنند که اعتماد به ایران کار اشتباهی است. من قبول دارم که جمهوریخواهان مخالف ما هستند و از دو، سه هفته دیگر مجلس جدید شروع به کار می‌کند و متاسفانه هم در مجلس جدید و هم در سنا کسانی که مخالف ما هستند در اکثریت قرار دارند ولی من معتقدم که اگر ما طی ماه‌های آینده کار را برای مخالفین ایران در واشنگتن سخت‌تر و سخت‌تر کنیم می‌توان به حصول نتایج خوب امیدوار بود.به نظر بنده آن وقت جمهوریخواهان نمی‌توانند به این سادگی‌ها در اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران موفق باشند چون آن وقت با فشار شدید افکار عمومی مواجه می‌شوند بنابراین به‌رغم اینکه سنا و کنگره در دست مخالفین ایران است اما من همچنان امیدوارم که ظرف چند ماه آینده نتوانند تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع نمایند.

 شما در دانشگاه تهران گفتید که پیداشدن فرصت نقد سیاست‌های هسته‌ای مدیون جریانات تندرو است. منظورتان را توضیح می‌دهید؟

 واقعا از دلواپسان ممنونم. چون آنها بودند که امکان نقد صریح سیاست‌های هسته‌ای را برای اولین‌بار بعد از یک دهه به وجود آوردند. بعد از توافق ژنو در سال گذشته ما شاهد این بودیم که جریانات تندرو شروع به هجمه به توافق ژنو کردند. اگر یادتان باشد داستان دلواپسان به راه افتاد، اجتماعاتی در سفارت سابق آمریکا و جاهای دیگر به راه انداختند و خیلی صریح و علنی به مذاکرات ژنو هجمه بردند و برخی از تندروها توافق ژنو را از قرارداد ترکمانچای نیز بدتر دانستند.

وقتی این وضع اتفاق افتاد و عده‌ای آمدند و از سیاست‌های هسته‌ای دولت دکتر روحانی انتقاد کردند، آنوقت دیگر نمی‌شود یک بام و دو هوا به وجود بیاورید یعنی نمی‌شود که اجازه دهید از سیاست‌های هسته‌ای دکتر روحانی انتقاد بشود ولی بگویید کسی حق ندارد سیاست‌های هسته‌ای آقای جلیلی و احمدی‌نژاد را نقد کند. در آن صورت به‌طور طبیعی انتقاد از سیاست‌های هسته‌ای در دوران آقای احمدی‌نژاد و اصولگرایان نیز مطرح شد، یا حداقل به آن شدت و حدت سابق مخالفتی با آن وجود ندارد و این باعث شد که بنده نیز بتوانم در میزگردی که در دانشگاه تهران برگزار شده بود به همراه منتقدان دیگری صحبت کنم، همچنان که در ایام و هفته‌های قبل در دانشگاه‌های دیگر مخالفان سیاست‌های هسته‌ای آقای روحانی تجمع کرده بودند. پس شما نمی‌توانید بگویید که تنها مخالفت با آقای روحانی مشکل ندارد و اجازه ندارید در نقد و مخالفت با سیاست‌های هسته‌ای آقای احمدی‌نژاد، جلیلی و اصولگرایان صحبتی کنید این فضا را بی‌شک مدیون دلواپسان هستیم و من واقعا از آنها تشکر می کنم.

 اما همین جریانات به قول شما دلواپس در طی روزهای اخیر پس از سخنرانی شما در دانشگاه تهران به شدت انتقاد کردند.

نه؛ اتفاقا من از آنها صمیمانه متشکرم. چون از روز چهارشنبه 26 آذر که این سه ساعت برنامه در دانشگاه تهران برگزار شد، هم در رادیو، هم در تلویزیون و هم در یکسری از روزنامه‌ها و خبرگزاری‌هایی که متعلق به اصولگرایان هستند به شدت به مطالبی که بنده، دکتر شیرزاد و دکتر باوند عنوان کردیم، حمله کرده‌اند. من اتفاقاً معتقدم این خیلی خوب است، چراکه از یکسو مردم به شدت کنجکاو می‌شوند که ماها چه گفته‌ایم که رادیو، تلویزیون و مطبوعات اصولگرا دائم درباره آن حرف می‌زنند و جالب است من یک فهرستی آماده کرده‌ام از کسانی که در 24 ساعت گذشته علیه سخنان من حرف زده‌اند که بسیار بلندبالاست که این انتقادات، اتفاقا بسیار خوب است از این جهت که فضا باز شود برای اظهارنظرمن واقعا استقبال می‌کنم و تشکر می‌کنم برای اظهارنظر‌هایی که دوستان درباره ما کردند و اساسا آزادی، دموکراسی و تنویر افکار عمومی نیز به همین معناست که بتوانی راحت درمورد موضوعات مختلف حرف بزنی و یک عده نیز در مقابل مخالفت خود را بیان کننداینجا.