در محفل گناه ننشینید

وَإِذَا رَ‌أَیْتَ الَّذِینَ یَخُوضُونَ فِی آیَاتِنَا فَأَعْرِ‌ضْ عَنْهُمْ حَتَّىٰ یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِ‌هِ ۚ وَإِمَّا یُنسِیَنَّکَ الشَّیْطَانُ فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرَ‌ىٰ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ﴿انعام٦٨﴾هرگاه کسانی را دیدی که آیات ما را استهزا می‌کنند، از آنها روی بگردان تا به سخن دیگری بپردازند! و اگر شیطان از یاد تو ببرد، هرگز پس از یادآمدن با این جمعیّت ستمگر منشین!

در این آیه خدا به پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى گوید: هنگامى که مخالفان لجوج و بى منطق را مشاهده کنى که آیات خدا را استهزاء مى کنند، از آنها روى بگردان تا از این کار صرف نظر کرده به سخنان دیگر بپردازند (و اذا رایت الذین یخوضون فى آیاتنا فاعرض عنهم حتى یخوضوا فى حدیث غیره  
گرچه در این جمله روى سخن به پیغمبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) است ولى مسلما این حکم اختصاصى به او ندارد و تمام مؤ منان را شامل مى شود، فلسفه این حکم نیز روشن است زیرا اگر مسلمانان در مجالس آنها شرکت مى کردند، آنها براى انتقام گرفتن و ناراحت ساختن ایشان به سخنان باطل و نارواى خود ادامه مى دادند، اما هنگامى که با بی اعتنائى از کنار آنها بگذرند طبعا سکوت خواهند کرد و به مسائل دیگر خواهند پرداخت ، زیرا تمام هدف آنها ناراحت ساختن پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و مسلمین بود.
سپس اضافه مى کند این موضوع به اندازه اى اهمیت دارد که اگر شیطان ترا به فراموشى افکند و با این گونه اشخاص سهوا همنشین شدى به مجرد اینکه متوجه موضوع گشتى فورا از آن مجلس برخیز و با این ستمکاران منشین (و اما ینسینک الشیطان فلا تقعد بعد الذکرى مع القوم الظالمین

البته اینجا اگرجه اشاره ایه به پرهیز از کسانی است که آیات خدا را مسخره می کنند اما برداشت کلی است یعنی اینکه اگر مجلسی مجلس گناه بود مثل مجلس لهو و لعب یا مجلس شراب خواری و... باید از شرکت در این مجالس هم خود داری کرد تا هم خودمان گرفتار آن گناه نشویم وهم اینکه باعث جری تر شدن آنها برای انجام گناه نشویم
سؤ ال:
در اینجا این  سؤ ال مطرح می شود که : مگر ممکن است شیطان بر پیامبر مسلط گردد و باعث فراموشى او شود، و به تعبیر دیگر آیا با وجود مقام عصمت و مصونیت از خطا حتى در موضوعات ، ممکن است پیامبر گرفتار اشتباه و فراموشى شود؟!
در پاسخ این سؤ ال مى توان گفت که روى سخن در آیه گرچه به پیامبر است
اما در حقیقت منظور پیروان او هستند که اگر گرفتار فراموشکارى شدند و در جلسات آمیخته به گناه کفار شرکت کردند به محض اینکه متوجه شوند باید از آنجا برخیزند و بیرون روند، و نظیر این بحث در گفتگوهاى روزانه ما و در ادبیات زبانهاى مختلف دیده مى شود که انسان روى سخن را به کسى مى کند اما هدفش این است که دیگران بشنوند، مطابق ضرب المثل معروف عرب که مى گوید: ایاک اعنى و اسمعى یا جاره .

در آیه بعد یک مورد را استثناء کرده و مى گوید: اگر افراد با تقوا براى نهى از منکر در جلسات آنها شرکت کنند و به امید پرهیزکارى و بازگشت آنها از گناه ، آنان را متذکر سازند مانعى ندارد و گناهان آنها را بر چنین اشخاصى نخواهند نوشت ، زیرا در هر حال قصد آنها خدمت و انجام وظیفه بوده است (و ما على الذین یتقون من حسابهم من شى ء و لکن ذکرى لعلهم یتقون(انعام 69) (و (اگر) افراد با تقوا (برای ارشاد و اندرز با آنها بنشینند)، چیزی از حساب (و گناه) آنها بر ایشان نیست؛ ولی (این کار، باید تنها) برای یادآوری آنها باشد، شاید (بشنوند و) تقوی پیشه کنند) ).
با توجه به این آیه باید توجه داشت تنها کسانى مى توانند از این استثناء استفاده کنند که طبق تعبیر آیه داراى مقام تقوا و پرهیزگارى باشند و نه تنها تحت تاثیر آنها واقع نشوند بلکه بتوانند آنها را تحت تاثیر خود قرار دهند.

الله اعلم
گرمابی...........................................................