چگونه انتقاد کنیم
چگونه انتقاد کنم؟
""حالم گرفته! آخه این چه کاری بود کرد، چند وقته میخوام ازش انتقاد
کنم، اما چه جوری بهش بگم که وضع از اینکه هست بدتر نشه؟"" شاید شما هم
تا به حال این جملات را در ذهن خود مرور کرده باشید، نسبت به همسر، دوست، همکار،
... شاید حرفهای نزدهای داشته باشید که راه بیانش را نمیدانید. پس با ما همراه
باشید و چند دقیقه از وقت عزیزتر از گلتان را به ما بدهید:
1. فرصت شناسی: انتقاد را تا زمان مناسب از دست نرفته است، انجام دهید. صبر و
بردباری خوب است اما اگر بیش از حد، زمان را تلف کنید موقعیت مناسب از بین میرود
و انتقاد بی‌معنی خواهد شد، البته اگر احتمال تکرار اشتباه را نمیدهید و مسالۀ
مهمی هم نبوده پیشنهاد میکنیم انتقادتان را قورت بدهید!
2. یکی یکی: در هر نوبت فقط در یک زمینه انتقاد کنید نه آنکه مخاطب را به باد
انتقادات ریز و درشت بگیرید، در این صورت مخاطب شما هم از لحاظ ذهنی گیج می شود و
هم از لحاظ عاطفی قلبش سوراخ سوراخ می شود. بابا رحم داشته باشید!!
3. فقط ""نقد کار"": تنها از کار اشتباه صورت گرفته یا حرف
اشتباه زده شده انتقاد کنید نه اینکه خود شخص یا اشخاص را به باد انتقاد بگیرید.
لطفا یک باره طرفتون را نشورید بگذارید کنار!
4. ساندویچی: انتقاد را موجز و فشرده بیان کنید. زیرا، مخاطب شما در وضعی قرار
دارد که صحبت های شما را به خوبی می‌شنود و درک می‌کند. سخنرانی کردن و تکرار
نکاتی که لحظه ای پیش متذکر شدهاید نه تنها لزومی ندارد بلکه تأثیر کلام شما را
نیز از میان می‌برد.
5. پیشنهاد:تا آنجا که امکان دارد انتقاد را در پوشش
""پیشنهاد"" و حتی ""سؤال"" مطرح کنید؛
انتقاد مثل چاقوی تیز است، با پیشنهادی یا سئوالی کردن انتقادتان، این چاقو را کند
کنید تا قلب مخاطب را شقه شقه نکند.
6. ""کنایه"" ممنوع!: از گوشه و کنایه زدن به طرف مقابلتان
جداً بپرهیزید. گوشه و کنایه زدن بیشتر نشان میدهد که شما از شخص عصبانی هستید نه
اینکه از کار اشتباهش ناراحت باشید. بیتوجهی به این نکته باعث می شود مخاطب در
جبهه مخالف شما جای بگیرد و حتی اگر گفته های شما درست و منطقی هم باشد آنها را
نپذیرد.
7. ""افراط"" نه!: هنگام انتقاد از افراط بپرهیزید و از واژه
هایی مانند ""همیشه""، ""هرگز"" و ...
کمتر استفاده کنید (مثلاً نگویید ""مثل همیشه کار که به تو افتاد گره
خورد!"" یا ""هیچ وقت نشد که بتوانم به کار شما اعتماد
کنم"" یا ""صد بار این را گفتم اما دریغ از اثر
کردن"") این کلمات فاقد کاربرد لازم و تأثیر کافی درجهت سازندگی فرد
است. در نتیجه با این رفتار، ثابت کردهاید که یا دقتنظر کافی در حل معضلات را
ندارید و یا منصف نیستید و در هر حال مطلب اصلی تحت تاثیر این شیوه رفتار نادرست
قرار می گیرد.
8. پوزش نخواهید: برای انتقاد کردن پوزش نخواهید، زیرا در این صورت چنین استنباط
می شود که شما در قابل انتقاد بودن موضوع تردید دارید. اگر واقعا تردید دارید قبل
از انتقاد کردن از درستی انتقاد مطمئن شوید.
9. تقدیر: نقاط قوت شخص را مورد تقدیر قرار دهید تا اطمینان یابد که شما خدماتش را
نیز در نظر دارید. با این کار زمینه را برای پذیرش انتقاد در مخاطب فراهم کردهاید.
اگر سعی کنید، حتما یک خوبی پیدا می کنید!
10.گوش کنید: حرفها و درددل مخاطب را نیز بشنوید زیرا ممکن است در قضاوت خود به
راه خطا رفته باشید. در هنگام انتقاد کردن همیشه خود را صد در صد بر حق ندانید،
شاید طرف شما دلیلی داشته باشد که با شنیدنش شما کاملا قانع شوید.
11.موقعیت سنجی: برای انتقاد از افراد، مکان و شرایط مناسبی فراهم کنید. بهتر است
انتقاد را در خلوت انجام دهید. بیتوجهی به این نکته ممکن است به جای اصلاح کار
اشتباه طرف مقابلتان به تحقیر و سرخوردگی او بیانجامد.
امید آنکه در انتقادهایمان به دنبال ساختن هم باشیم نه سوختن هم.[1]
پی نوشت :
1. سایت مرکز مشاوره مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
ع.سرباز ولایت
